.jpg)
Als je zoekt naar balans in je leven is je referentiekader één van de interessante terreinen om te onderzoeken. In het vorige artikel schreef ik hier al over. Aangezien je kader zich - in een zich ontwikkelende staat - continu in golven beweegt, is hierin globaal een balans te vinden of kan een disbalans ontstaan. Dat kan in lange en korte lijnen merkbaar zijn en per periode of situatie ook verschillen.
Voorbeeld - in een meeting
Drie personen houden een vergadering. Er moeten ideeën worden bedacht voor een persbericht. Zij brainstormen eerst over opties om het in te steken. Ze denken “divergent”: alle opties zijn mogelijk, er zijn weinig beperkingen. Nadat iedereen mogelijkheden heeft ingebracht, komt een nieuwe fase in de meeting: “convergent denken”. Het kader gaat van heel breed naar smaller: welke keuze voldoet aan de voorwaarden die we stellen, welke kan het best bijdragen aan het doel? Er worden vragen gesteld waardoor het kader smaller wordt en uiteindelijk een keuze kan worden gemaakt. Iemand in de meeting is echter nog niet klaar met brainstormen. Hij begint nieuwe ideeën te spuien en zet zijn kaders weer wijd open. Volgens hem zit de ‘winnende optie’ er nog niet tussen.
Dit is natuurlijk een versimpeld voorbeeld, maar het geeft aan hoe het kader steeds kan verbreden en vernauwen. Dit spelen met je denken kan ongelofelijk veel plezier brengen. Tegelijk is in zo’n meeting de kunst om het juiste proces te vinden en bovendien draagvlak voor het wisselen van ‘fase’. Voor sommigen kan dit juist ook heel vermoeiend zijn. De ene persoon beter in het ene (bijv. heel open, creatief denken) en de ander juist goed in het ander (bijv. goed kunnen toetsen en filteren). Probeer er maar eens op te letten om je heen. Kan ook gewoon in de thuissituatie. Let dan eens op:
wie ziet snel beren op de weg? (uitgaand van beperkingen) - deze persoon is momenteel beter in het inkaderen van een situatie of sturing geven aan een gesprek.
wie komt juist altijd met een oplossing? (uitgaand van mogelijkheden) - deze persoon is momenteel in staat om je kader te verbreden en te kijken naar alternatieven.
In beide manieren van denken zit dus grote waarde en kun je positieve kwaliteiten terugvinden. Regelmatig wordt iemand die aanscherpt of kritisch is weggezet als ‘vervelend’, terwijl degene die met mogelijkheden komt wordt geprezen. Echter, beiden hebben een waardevolle rol.
Om kaders te openen (divergent denken) zijn er natuurlijk allerlei stromingen en methodieken. Afhankelijk van wat bij jou past en waar je staat in je ontwikkeling, is het zinvol om verschillende dingen te proberen… Enkele voorbeelden ter inspiratie:
Neem in de breedste zin het terrein van de filosofie, dat continu bevraagt welke kaders überhaupt bestaan.
Boeken als “Thinkertoys" of “Gamestorming” en een spel als Intuiti van Sefriot, kunnen helpen om op nieuwe manieren te brainstormen en je divergente denken te stimuleren.
Doe associatie spelletjes; bijvoorbeeld met woorden (noem om beurten een woord waar je aan denkt, gebaseerd op het vorige woord) of plaatjes (schrijf of maak iets creatiefs op basis van iets wat je ziet).
Onderzoek je ‘gewoonten’ of je ritme en probeer hierin eens iets nieuws toe te voegen.
Ontdek je kwaliteiten, benoem je uitdagingen en en kies één (of een aantal) punt(en) waarin je je meer wil ontwikkelen. Onderzoek hoe je je die kwaliteit eigen kunt maken.
Doe elke dag iets spontaans, wat je niet had gepland. Of maak elke dag een foto van een detail dat je mooi vindt, maar dat je normaal niet gezien zou hebben.
Plan een dagje weg die totaal uit je comfort zone ligt.
Bekijk eens filmpjes van de Universiteit van Nederland of Brainwash voor een bredere blik op de wereld.
Om je kaders aan te scherpen (convergent denken) zijn eveneens zo veel opties. Enkele voorbeelden:
Onderzoek eens je waarden of toetsstenen: wat vind jij echt belangrijk in het leven?
Lees eens een boek als “Prioriteiten” van Steven Covey of “Essentialisme” van Greg McKeown.
Maak eens lijstje van mensen die echt belangrijk zijn in jouw leven, kies een aantal mensen om afscheid te nemen.
Onderzoek de verschillende rollen/activiteiten die je in je leven vervult. Waar krijg jij voldoening uit? Wat kun je beter overslaan?
Maak een lijstje met energiegevers en -nemers. Welke conclusies kun je hieruit trekken?
Bedenk een nieuwe regel voor jezelf die tot meer ontspanning zou kunnen leiden.
Doe een kwaliteitenspel: ontdek waar jouw kracht ligt en schakel anderen in voor dingen waar je eigenlijk niet goed in bent (of die je liever niet doet, zoals schoonmaken of administratie).
Groei
Als je kunt herkennen waar jouw kracht ligt en wat juist je uitdaging is, of dat je dit misschien wel beide (meer of minder) goed kunt, vind je (keuze)ruimte om te groeien. Hoe je ‘erin zit’ kan afhangen van allerlei factoren: een bepaalde fase in je leven, je beschikbare tijd, je stressniveau. Waar je dan ook ruimte ervaart, dáár kun je de keuze maken om te ontwikkelen. Bijvoorbeeld door je een periode juist te richten op het verbreden of juist aanscherpen van je kader. Dat kan in simpele situaties als een gesprek of meeting, maar ook in grotere lijnen. Bijvoorbeeld door een ontwikkeltraject aan te gaan met een coach of voor jezelf een plan te maken met specifieke uitdagingen die je in dit kader aan wil gaan of doelen die je wil behalen.
Voorbeeld - ouderschap
Mari heeft kort geleden een kindje gekregen. Voorheen werkte zij 4 dagen per week en ze is met verlof gegaan, alles ‘zoals het hoort’. Vanaf het moment dat ze met verlof is gegaan, is haar kader erg klein geworden. Ze richtte zich op de bevalling, het klaar maken van de kinderkamer, etc. etc. Alles gerelateerd aan het aankomende moederschap. Als de baby geboren is komt de uitdaging om borstvoeding te geven, is ze bezig met het leren kennen van de rol als moeder en gaan vrijwel alle gesprekken over de baby. “Ze doet het echt goed, de kleine meid.” We kunnen wel zeggen dat het kader van Mari erg nauw is geworden in deze periode. Het is een tijd geweest van ‘focus’ op het ouderschap en de baby. Een fase van cocoonen misschien zelfs. Op het moment dat Mari weer terug aan het werk gaat, wordt haar kader automatisch groter. Inhoudelijk moet er ruimte komen voor werk-onderwerpen, vrienden doen weer een groter beroep op haar om af te spreken, het sporten wordt weer opgepakt. Haar kader opent. En de moederrol is ‘erbij gekomen’. Na een tijdje trekt Mari het niet meer. De moederrol vraagt veel, en met alles erbij loopt ze over. Misschien is haar kader te snel en/of te ver open gegaan? In ieder geval is het voor Mari momenteel interessant om haar balans te onderzoeken...
Balans
Leuk, die tips voor het verruimen of aanscherpen van je kader, maar hoe zit het nu met de balans? Dat is nu precies de uitdaging. Balans is een ongelofelijk persoonlijke aangelegenheid die nogal nauw luistert, maar eigenlijk vanzelf gaat. Het is je evenwicht… Ik zie het als een bepaalde bandbreedte waar je binnen blijft en die voor jou comfortabel voelt.
Bandbreedte
Over die bandbreedte, en de balans die jij daarbinnen kunt creëren, kun je 3 dingen constateren:
er is een golfbeweging gaande binnen die bandbreedte, dus het is geen vaststaand gegeven en voor iedereen anders
je wil er niet (te ver) buiten komen: je wil je kader niet te groot maken, dat het niet meer als behapbaar of haalbaar voelt
je wil er niet te krap in bewegen: je wil niet dat je bandbreedte gereduceerd wordt tot een flatliner, m.a.w. te beperkt worden in je beweging, waardoor (te) weinig ruimte over blijft voor wat jij wil, belangrijk vindt, kan, etc. of te veel nadruk komt te liggen op bijvoorbeeld 1 aspect (zoals ouderschap of werk)
Veel mensen zullen als vanzelf een soort balans en (dag/week/leef)ritme vinden waarbij ze zich prettig voelen. In sommige situaties is dit echter een extra uitdaging. Als je factoren binnen of buiten jezelf hebt, die steeds voor dilemma’s zorgen, dan weet je dat jij er harder voor moet werken dan de gemiddelde persoon. Neem het leven met een chronische ziekte, hoogsensitiviteit, veeleisendheid naar jezelf, spanningen in de gezinssituatie, mantelzorgen of beperking. Er kunnen allerlei redenen zijn die jou uit je balans brengen. Niemand vraagt daarom, maar ze brengen wel het risico mee dat jij langdurig uit balans raakt. Hopelijk heb je dan iets aan de inzichten hierboven.
Wil je doorpraten over deze materie? Dat kan altijd. Voel je vrij om uit te reiken, een vraag stellen is vrijblijvend. Vanuit de innerlijke familie heb ik een Innerlijk Balans-model ontwikkeld dat ik regelmatig gebruik in mijn coachingsgesprekken en veel inzicht kan geven in jouw patro(o)n(en) en proces. Daarnaast kunnen we een Balans-grafiek uitwerken van jouw dag of week, zodat je meer inzicht krijgt in wat er gebeurt wat je precies uit balans brengt. Op deze manier kun je stap voor stap logische veranderingen aanwijzen, hiermee gaan uitproberen en aanvoelen wat voor jou een beter evenwicht tot stand brengt in het dagelijks leven.